ÁN PHÍ VÀ LỆ PHÍ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ
I. ÁN PHÍ VÀ LỆ PHÍ LÀ GÌ?
Nhà nước phải chi phí cho việc toà án tiến hành giải quyết các vụ việc dân sự là do lỗi của đương sự hoặc vì lợi ích riêng của đương sự. Do vậy, pháp luật quy định đương sự phải chịu một phần số tiền Nhà nước đã chi cho toà án thực hiện các hoạt động đó. Đối với các khoản tiền này được gọi là án phí, lệ phí. Trong đó, án phí dân sự là số tiền đương sự phải nộp ngân sách nhà nước khi vụ án dân sự được toà án giải quyết; lệ phí là số tiền đương sự phải nộp ngân sách nhà nước khi toà án giải quyết việc dân sự hoặc khi toà án thực hiện các công việc theo yêu cầu của họ.
Các đương sự phải chịu án phí, lệ phí theo quy định của pháp luật đối với từng loại vụ việc, trên cơ sở lợi ích và mức độ lỗi của họ trong quan hệ pháp luật toà án giải quyết.
Để bảo đảm thực hiện đúng được chế độ tài chính trong công tác xét xử thì việc thu tiền tạm ứng án phí và án phí, tiền tạm ứng lệ phí và lệ phí; việc chi trả tiền tạm ứng án phí, tiền tạm ứng lệ phí phải được thực hiện theo quy định của pháp luật. Toàn bộ số tiền án phí, lệ phí thu được phải nộp đầy đủ, kịp thời vào ngân sách nhà nước.
II. CÁC LOẠI ÁN PHÍ, LỆ PHÍ DÂN SỰ
Theo chế độ tài chính của Nhà nước ta, để bảo đảm việc thu đúng, thu đủ cho ngân sách nhà nước thì căn cứ vào tính chất của các công việc được thực hiện, cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định các khoản tiền thuế, tiền án phí, lệ phí. Ngoài các loại tiền thuế, tiền án phí, lệ phí do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định thì không một cơ quan, tổ chức, cá nhân nào được đặt ra các khoản thu khác.
Căn cứ vào Điều 143 BLTTDS năm 2015, Điều 3 và Điều 4 Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14 thì các loại án phí, lệ phí gồm có: Án phí, lệ phí dân sự sơ thẩm và án phí, lệ phí dân sự phúc thẩm. Án phí dân sự bao gồm án phí giải quyết vụ án tranh chấp về dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động; lệ phí bao gồm lệ phí cấp bản sao bản án, quyết định và các giấy tờ khác của toà án, lệ phí nộp đơn yêu cầu toà án giải quyết việc dân sự, lệ phí giải quyết việc dân sự và các khoản lệ phí khác mà luật có quy định.
Ngoài ra, việc xét lại bản án, quyết định của toà án đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm là nhằm sửa chữa những sai lầm, thiếu sót trong bản án, quyết định bị kháng nghị hoặc khôi phục lại vụ án để xét xử lại do có tình tiết mới. Vì vậy, không thu án phí khi toà án tiến hành xét lại bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm. Tuy nhiên, án phí dân sự sơ thẩm, phúc thẩm được tuyên trong các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị sẽ được quyết định lại khi toà án giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án, quyết định để xét xử lại vụ án hoặc đình chỉ giải quyết vụ án.
III. QUY ĐỊNH VỀ MỨC ÁN PHÍ, LỆ PHÍ
Mức án phí, lệ phí do pháp luật quy định căn cứ chủ yếu vào chi phí trung bình về việc lập hồ sơ, giải quyết vụ việc dân sự, theo mức độ đơn giản hoặc phức tạp của vụ việc dân sự toà án giải quyết hay công việc cụ thể toà án phải tiến hành. Mức án phí dân sự sơ thẩm pháp luật quy định có hai loại: loại thu theo một số tiền nhất định và loại thu theo tỉ lệ giá trị tài sản. Đối với những vụ án dân sự không có giá ngạch (giá kiện), án phí dân sự sơ thẩm được thu theo một số tiền nhất định. Đối với những vụ án dân sự có giá ngạch, mức án phí dân sự sơ thẩm được thu theo tỉ lệ giá trị tài sản. Mức lệ phí sơ thẩm yêu cầu giải quyết việc dân sự được pháp luật quy định thu theo một mức tiền nhất định và tuỳ theo tính chất công việc mà toà án phải thực hiện theo yêu cầu của đương sự. Mức án phí, lệ phí phúc thẩm cũng được thu theo một số tiền nhất định.
Khi giải quyết vụ việc dân sự, toà án quyết định mức án phí, lệ phí căn cứ vào quy định của pháp luật và trên cơ sở giá trị tài sản của vụ việc dân sự mà các đương sự đã thoả thuận hoặc giá trị tài sản do hội đồng định giá quyết định trong trường hợp toà án quyết định định giá tài sản. Hiện nay, mức án phí đối với mỗi loại vụ việc dân sự được thực hiện theo quy định của Danh mục án phí, lệ phí toà án được ban hành kèm theo Nghị quyết số 326/2016/UBTVQH14.
Trên đây là bài viết ÁN PHÍ VÀ LỆ PHÍ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ? Nếu quý khách hàng đang đối diện với bất kỳ vấn đề pháp lý nào hoặc có câu hỏi cần được giải đáp, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi thông qua Tổng đài tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline 1900.633.390. Chúng tôi cam kết sẽ phản hồi và hỗ trợ quý khách hàng một cách nhanh chóng và chuyên nghiệp. Chân thành cảm ơn sự hợp tác và sự tin tưởng của quý khách hàng!
