Sau khi ly hôn, cha mẹ luôn có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên và con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản riêng để tự nuôi sống mình. Trong quá trình ly hôn, vợ chồng sẽ thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ và quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Nếu không đạt được thỏa thuận, hành động pháp lý sẽ được thực hiện để giành quyền nuôi con. Vợ chồng đã bị Tòa án xét xử có quyền trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con cái. Bạn đọc có thể tham khảo bài viết “Quyền nuôi con dưới 3 tuổi khi ly hôn thuộc về ai?” của Luật Nguyên Phát để tìm hiểu thêm nhé!
Quyền nuôi con dưới 3 tuổi khi ly hôn thuộc về ai?
Pháp luật Việt Nam, đặc biệt là Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, có quy định bảo đảm quyền của con trong trường hợp cha mẹ ly hôn. Tranh chấp về tài sản chung, tài sản riêng, nghĩa vụ trả nợ và quyền nuôi con vẫn là những loại tranh chấp phổ biến khi các cặp vợ chồng quyết định ly hôn. Theo quy định trên, về nguyên tắc, trẻ em dưới 3 tuổi sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi dưỡng, tuy nhiên trẻ em dưới 36 tháng tuổi không phải lúc nào cũng được giao cho mẹ trực tiếp nuôi dưỡng.
Nếu người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con Tòa sẽ xem xét các yếu tố sau đây để quyết định:
- Điều kiện về vật chất: Thu nhập, tài sản, chỗ ở của mẹ không đáp ứng được nhu cầu tối thiểu về ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập… của con.
- Điều kiện về tinh thần bao gồm: thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm đã dành cho con từ trước tới nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn…của mẹ.
Như vậy, không phải tất cả trường hợp con dưới 36 tháng tuổi khi ly hôn mẹ sẽ được nuôi, nếu người chồng đưa ra các chứng cứ chứng minh vợ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, giáo dục con.
Quyền nuôi con từ đủ 3 tuổi đến dưới 7 tuổi
Tòa án luôn dựa vào nguyên tắc thỏa thuận của vợ chồng để quyết định ai là người có quyền nuôi con. Như vậy, sau khi ly hôn, hai bên có thể thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, về quyền, nghĩa vụ của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con. Tuy nhiên, không phải cha mẹ nào cũng có tranh chấp về quyền nuôi con. Theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình mới nhất, sau khi ly hôn, cha mẹ luôn có quyền và nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên và con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc đã thành niên. không có khả năng lao động và không có tài sản để nuôi sống bản thân.
Tuy nhiên, việc xác định bố mẹ ly hôn con sẽ theo ai thì không hề dễ dàng.
Theo Khoản 2 Điều 81 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn quy định như sau:
2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
Như vậy, khác với quyền nuôi con khi ly hôn con dưới 3 tuổi, trường hợp quyền nuôi con trên 3 tuổi khi ly hôn của bạn được giải quyết như sau:
Đối với con từ đủ 3 tuổi đến dưới 7 tuổi, về nguyên tắc, cha mẹ ly hôn thì phải thỏa thuận được về người trực tiếp nuôi con và nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn với con.
Sau khi thỏa thuận mà không đạt được sự thống nhất giữa hai bên thì lúc này việc xác định khi ly hôn ai được quyền nuôi con sẽ thuộc về Tòa án.
Tòa án sẽ dựa quyền lợi mọi mặt của con để đưa ra quyết định ai được quyền nuôi con khi ly hôn.
Quyền lợi mọi mặt của con được luật hôn nhân và gia đình quy định bao gồm quyền được cha mẹ thương yêu, tôn trọng, thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp về nhân thân và tài sản theo quy định của pháp luật; được học tập và giáo dục; được phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức.
Bên cạnh đó, cha mẹ sẽ phải có nghĩa vụ và quyền giáo dục con, chăm lo và tạo điều kiện cho con học tập.
Họ phải tạo điều kiện cho con được sống trong môi trường gia đình đầm ấm, hòa thuận; làm gương tốt cho con về mọi mặt; kết hợp chặt chẽ với nhà trường, cơ quan, tổ chức trong việc giáo dục con.
Như vậy, dựa trên tất cả các quyền lợi nêu trên của con, Tòa án xét thấy ai có điều kiện tốt hơn thì sẽ giao con cho người đó nuôi.
Trong trường hợp của bạn, nếu bạn chứng minh mình có điều kiện tốt hơn, đáp ứng được việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con hơn vợ của bạn thì Tòa án sẽ ra quyết định ly hôn và cho bạn quyền nuôi con.
Quyền nuôi con từ đủ 7 tuổi trở lên
Ly hôn là một kết quả không mong muốn vì nó kéo theo rất nhiều hậu quả. Một trong số đó là tranh chấp quyền nuôi con trong các vụ án ly hôn. Con cái và tài sản là hai vấn đề tranh chấp thường xuyên trong các vụ án ly hôn. Sau khi ly hôn, ai có quyền nuôi con và việc thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng của cha, mẹ không nuôi dưỡng như thế nào là những vấn đề thường khó thống nhất khi giải quyết tranh chấp ly hôn. Khi đủ 7 tuổi trở lên, con cái đã có được nhận thức và suy nghĩ nhất định của riêng mình.
Cho nên, khi bố mẹ ly hôn mà có giành quyền nuôi con, ngoài việc xem xét quyền lợi về mọi mặt của con thì Tòa án còn phải xem xét nguyện vọng của con.
Theo đó, Tòa án sẽ phải hỏi nguyện vọng con sẽ theo ai nếu cha mẹ ly hôn.
Việc xem xét nguyện vọng của con là rất quan trọng.
Nó tác động rất lớn đến quyết định của Tòa án theo nguyên tắc bảo đảm quyền lợi của trẻ em và thường là Tòa án sẽ giao cho người mà trẻ lựa chọn.
Tuy nhiên, vì để đảm bảo cho trẻ có điều kiện về vật chất và tinh thần tốt nhất, ngoài việc xem xét ý kiến của con cái thì Tòa án cũng phải dựa trên hoàn cảnh thực tế của bố mẹ khi ly hôn rồi mới ra quyết định cuối cùng.
Quyết định khi ly hôn ai được quyền nuôi con được Tòa án sẽ ghi vào bản án ly hôn của vợ chồng.
Nếu bạn không đồng ý về quyết định của Tòa án thì có quyền kháng cáo để Tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại vấn đề giành quyền nuôi con sau khi ly hôn.
Sau khi bản án, quyết định của Tòa án giải quyết về quyền nuôi con có hiệu lực pháp luật thì bạn vẫn có thể yêu cầu Tòa án thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn.
Khi đó, bạn có thể thỏa thuận với vợ về vấn đề này hoặc chứng minh với Tòa án về việc vợ của bạn không còn khả năng trực tiếp nuôi con để Tòa án xem xét, giải quyết theo quy định.