XÂY NHÀ LẤN ĐẤT SANG NHÀ HÀNG XÓM XẢY RA TRANH CHẤP
1. Thực trạng xây nhà lấn sang đất người khác hiện nay
Trong những năm gần đây, tình trạng xây dựng nhà ở lấn chiếm đất của người khác đã trở thành một vấn đề phức tạp và nhức nhối trong xã hội Việt Nam. Điều này không chỉ gây ra những tranh chấp, mâu thuẫn giữa các hộ gia đình, cộng đồng dân cư mà còn là thách thức lớn cho cơ quan quản lý nhà nước trong việc duy trì trật tự xây dựng và quản lý sử dụng đất đai theo quy hoạch.
Thực trạng xây nhà lấn sang đất người khác hiện nay
- Quy định pháp luật về xây nhà lấn sang đất người khác
- Thế nào là xây nhà lấn sang đất người khác?
Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, lấn đất là việc người sử dụng đất chuyển dịch mốc giới hoặc ranh giới thửa đất để mở rộng diện tích đất sử dụng mà không được cơ quan quản lý nhà nước về đất đai cho phép hoặc không được người sử dụng hợp pháp diện tích đất bị lấn đó cho phép. Do vậy, xây nhà lấn sang đất người khác được hiểu là hành vi xây dựng một công trình, nhà ở hoặc phần nào của công trình đó vượt ra ngoài ranh giới quyền sử dụng đất đã được pháp luật công nhận cho một chủ thể cụ thể và xâm nhập vào phần đất thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng hợp pháp của người khác. Điều này có thể bao gồm việc xây tường rào, móng nhà, cột trụ hoặc bất kỳ cấu trúc nào khác mà không tuân thủ các quy định về ranh giới đất đã được cơ quan có thẩm quyền xác định.
Thế nào là xây nhà lấn sang đất người khác
2. Xây nhà lấn sang đất người khác có được không?
Theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Luật Đất đai 2013, luật hiện hành cấm người sử dụng đất có hành vi lấn đất đai của người khác. Vì vậy, không được xây nhà lấn sang đất của người khác.
3. Xây nhà lấn sang đất người khác bị xử phạt như thế nào?
Theo quy định tại khoản 4, khoản 5 Điều 14 Nghị định 91/2019/NĐ-CP, việc xây nhà lấn đất của người khác có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 500.000.000 đồng tùy thuộc vào diện tích đất lấn đối với khu vực nông thôn; còn đối với khu vực đô thị thì mức xử phạt gấp 02 lần mức phạt đối với loại đất tương ứng nhưng không quá 500.000.000 đồng đối với cá nhân, không quá 1.000.000.000 đồng đối với tổ chức.
III. Các thắc mắc liên quan đến xây nhà lấn sang đất người khác
Các thắc mắc liên quan đến xây nhà lấn sang đất người khác
- Xây nhà lấn sang đất người khác có được cấp Giấy phép xây dựng không?
Việc xây nhà lấn sang đất người khác được coi là hành vi vi phạm pháp luật về đất đai, cụ thể tại khoản 1 Điều 12 Luật Đất đai 2013. Lúc này, phần đất bị lấn sẽ không được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Do đó, các cơ quan có thẩm quyền sẽ không cấp Giấy phép xây dựng cho những công trình mà kế hoạch xây dựng của chúng vi phạm ranh giới đất hợp pháp của người khác.
- Xây nhà lấn sang đất người khác có thể bị khởi kiện ra Tòa không?
Pháp luật hiện hành bảo vệ quyền của người sử dụng đất. Vì vậy, khi một bên có hành vi xây nhà lấn đất của người khác, người bị lấn có thể nộp đơn khởi kiện để yêu cầu Tòa án có thẩm quyền bảo vệ quyền lợi của họ. Đây được coi là tranh chấp đất đai theo quy định tại khoản 24 Điều 3 Luật Đất đai 2013, tranh chấp này thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo quy định tại khoản 9 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.
- Ai có thẩm quyền giải quyết vụ việc xây nhà lấn sang đất người khác?
Hành vi xây nhà lấn đất của người khác làm phát sinh tranh chấp đất đai được xem là tranh chấp đất đai. Theo khoản 9 Điều 26 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, tranh chấp đất đai theo quy định của pháp luật về đất đai là một trong những tranh chấp dân sự thuộc thẩm quyền của Tòa án. Do vậy, Tòa án là cơ quan có thẩm quyền giải quyết vụ việc xây nhà lấn sang đất người khác.
Thẩm quyền theo cấp: Theo điểm a khoản 1 Điều 35 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, tranh chấp dân sự (tranh chấp đất đai) thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân cấp huyện.
Thẩm quyền theo lãnh thổ: đối tượng tranh chấp là bất động sản thì chỉ Tòa án nơi có bất động sản có thẩm quyền giải quyết.
Vì vậy, khi có hành vi xây nhà lấn sang đất của người khác thì Tòa án quận/huyện/thị xã nơi có bất động sản sẽ là cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
- Khi thấy hàng xóm xây nhà lấn sang đất mình thì mình cần làm gì?
Khi phát hiện hàng xóm xây nhà lấn sang đất của mình, bạn cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Kiểm tra Giấy tờ: Đảm bảo rằng bạn có đầy đủ giấy tờ chứng minh quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng đất hợp pháp, bao gồm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất và các tài liệu liên quan khác.
Bước 2: Trao đổi (đối thoại) với nhà hàng xóm: Cung cấp cho họ bản sao của giấy tờ chứng minh ranh giới đất và yêu cầu họ ngừng ngay việc xây dựng. Nếu có thể, hãy cố gắng đạt được một thỏa thuận với hàng xóm để giải quyết vấn đề mà không cần can thiệp từ bên ngoài. Nếu điều này thành công, nên lập biên bản hoặc thỏa thuận bằng văn bản và có chữ ký của cả hai bên hoặc nhờ Thừa phát lại ghi nhận lại sự việc.
Bước 3: Ghi nhận vi phạm: Nếu hàng xóm không ngừng việc xây dựng, bạn nên ghi lại tình trạng vi phạm thông qua ảnh chụp, video hoặc các tài liệu khác để làm chứng từ khi cần thiết. Đặc biệt, bạn có thể nhờ Thừa phát lại ghi nhận lại hành vi sai phạm của hàng xóm để có chứng cứ xác thực hơn khi khởi kiện.
Bước 4: Liên hệ Cơ quan có thẩm quyền: Nếu không thể giải quyết được thông qua đối thoại và thỏa thuận, bạn nên liên hệ với UBND phường/xã hoặc Sở Xây dựng/Phòng Quản lý Đô Thị tại nơi bạn sinh sống để trình bày sự việc và yêu cầu can thiệp.
Bước 5: Liên hệ Luật sư: Trong trường hợp tranh chấp kéo dài hoặc phức tạp, bạn có thể cần tìm kiếm sự tư vấn từ luật sư hoặc tổ chức tư vấn pháp luật để được hỗ trợ trong việc khởi kiện hay tiến hành các biện pháp pháp lý khác.
Bước 6: Khởi kiện: Nếu mọi biện pháp khác không mang lại kết quả mong muốn, bạn có quyền khởi kiện ra Tòa án để Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích của mình.
