1. Quyền nuôi con khi ly hôn

Tranh chấp quyền trực tiếp nuôi con và thẩm quyền giải quyết giành quyền nuôi con

Trong trường hợp các bên không thỏa thuận được việc nuôi con thì các bên có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết. Việc giải quyết tranh chấp quyền trực tiếp nuôi con phải được giải quyết trong vụ án ly hôn. Thẩm quyền giải quyết tranh chấp quyền trực tiếp nuôi con là Tòa án.

Căn cứ pháp luật áp dụng xác định người được giao quyền trực tiếp nuôi con khi ly hôn

Pháp luật quy định về người trực tiếp nuôi dưỡng con quy định tại điều 81 Luật hôn nhân và gia đình số 52/2014/QH13 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2015:

• Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
• Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
• Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.”

Như vây, khi hai bên không thỏa thuận được người trực tiếp nuôi con, Tòa án sẽ căn cứ vào độ tuổi để giải quyết. Các mốc quan trọng cần chú ý như sau:

• Con dưới 03 tuổi: được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con.
• Con trên 03 tuổi nhưng chưa đủ 07 tuổi: căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con.
• Con từ đủ 07 tuổi trở lên: ngoài căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con còn phải xem xét nguyện vọng của con.

Căn cứ dựa vào quyền lợi mọi mặt của con được hiểu như sau:

Gồm các yếu tố sau: Điều kiện chăm sóc, nuôi dưỡng, điều kiện học tập, đi lại nên có thể thấy người có điều kiện tốt hơn về tài sản, thu nhập, thói quen sinh hoạt…. Như vậy, bên nào có điều kiện tốt hơn trong các yếu tố đó sẽ có lợi thế trong việc giành quyền nuôi con.

Tư vấn giành Quyền nuôi con khi ly hôn

2. Quyền nuôi con sau khi ly hôn

Căn cứ thay đổi người trực tiếp nuôi con:

• Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
• Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
• Ngoài ra, việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên.
• Trong trường hợp xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.

Trình tự thủ tục thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn:

• Bước 1: Quý khách nộp hồ sơ khởi kiện về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con tại TAND quận/huyện nơi bị đơn (người trực tiếp nuôi con) đang cư trú, làm việc;
• Bước 2: Sau khi nhận đơn khởi kiện cùng hồ sơ hợp lệ Tòa án sẽ ra thông báo nộp tiền tạm ứng án phí cho Quý khách;
• Bước 3: Quý khách nộp tiền tạm ứng án phí dân sự sơ thẩm tại Chi cục thi hành án quận/huyện và nộp lại biên lai tiền tạm ứng án phí cho Tòa án;
• Bước 4: Tòa án thụ lý vụ án, tiến hành giải quyết vụ án theo thủ tục chung và ra Bản án hoặc quyết định giải quyết vụ án.

Thời gian Tòa án giải quyết quyền nuôi con sau khi ly hôn:

• Thời hạn chuẩn bị xét xử: Từ 4 đến 6 tháng kể từ ngày thụ lý vụ án;
• Thời hạn mở phiên tòa: Từ 1 đến 2 tháng kể từ ngày có quyết định đưa vụ án ra xét xử.

Hồ sơ khởi kiện thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn:

• Đơn khởi kiện (theo mẫu);
• Bản án/Quyết định ly hôn;
• Sổ hộ khẩu, CMND (bản sao chứng thực);
• Giấy khai sinh của con (bản sao chứng thực);
• Các tài liệu chứng minh cho yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con là có căn cứ và hợp pháp.

3. Một số lưu ý về quyền nuôi con

Về nghĩa vụ cấp dưỡng:

• Theo quy định tại khoản 1 Điều 92 thì người không trực tiếp nuôi con có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con. Đây là nghĩa vụ của cha, mẹ; do đó, không phân biệt người trực tiếp nuôi con có khả năng kinh tế hay không, người không trực tiếp nuôi con vẫn phải có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con.
• Trong trường hợp người trực tiếp nuôi con không yêu cầu người không trực tiếp nuôi con cấp dưỡng vì lý do nào đó thì Toà án cần giải thích cho họ hiểu rằng việc yêu cầu cấp dưỡng nuôi con là quyền lợi của con để họ biết nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của con. Nếu xét thấy việc họ không yêu cầu cấp dưỡng là tự nguyện, họ có đầy đủ khả năng, điều kiện nuôi dưỡng con thì Toà án không buộc bên kia phải cấp dưỡng nuôi con.
• Tiền cấp dưỡng nuôi con bao gồm những chi phí tối thiểu cho việc nuôi dưỡng và học hành của con và do các bên thoả thuận. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì tuỳ vào từng trường hợp cụ thể, vào khả năng của mỗi bên mà quyết định mức cấp dưỡng nuôi con cho hợp lý.
• Về phương thức cấp dưỡng do các bên thoả thuận định kỳ hàng tháng, hàng quý, nửa năm, hàng năm hoặc một lần. Trong trường hợp các bên không thoả thuận được thì Toà án quyết định phương thức cấp dưỡng định kỳ hàng tháng.
• Trong trường hợp vợ, chồng không thoả thuận được về người trực tiếp nuôi con thì Toà án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi con căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con, đặc biệt là các điều kiện cho sự phát triển về thể chất, bảo đảm việc học hành và các điều kiện cho sự phát triển tốt về tinh thần. Nếu con từ đủ chín tuổi trở lên, thì trước khi quyết định, Toà án phải hỏi ý kiến của người con đó về nguyện vọng được sống trực tiếp với ai.”

Người không trực tiếp nuôi con (bố/mẹ bé) vẫn có nghĩa vụ và quyền:

Trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng cho con chưa thành niên hoặc đã thành niên mà bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình;

Một số căn cứ để xác định thay đổi quyền trực tiếp nuôi con:

Sau khi giải quyết thủ tục ly hôn, trường hợp đương sự có yêu cầu giải quyết thay đổi quyền nuôi con thì người yêu cầu phải chứng minh là Có khả năng trực tiếp nuôi con tốt cho quyền lợi mọi mặt của con: Căn cứ vào tình trạng trong quá trình đã nuôi dạy con; điều kiện vật chất, thời gian để chăm sóc cho con (ví dụ: công việc, tài sản, nhận xét của trường…).

3. Luật sư tư vấn quyền nuôi con

Dịch vụ pháp lý về giải quyết tranh chấp quyền nuôi con khi ly hôn và thay đổi quyền nuôi con sau khi ly hôn:

• Hướng dẫn và tư vấn cho khách hàng trình tự thủ tục khởi kiện, thời hiệu khởi kiện, điều kiện khởi kiện, tư cách chủ thể và soạn đơn khởi kiện gửi đến Tòa án có thẩm quyền. Kiến nghị các cơ quan tiến hành tố tụng liên quan khi ban hành những quyết định không đúng thủ tục, trình tự,… ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
• Soạn thảo đơn từ và các giấy tờ liên quan khác cho đương sự;
• Tham gia tố tụng với tư cách là luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho thân chủ tại Tòa án các cấp;

Dịch vụ tư vấn Luật hôn nhân gia đình về quyền nuôi con khi ly hôn và quyền nuôi con sau ly hôn và các vấn đề pháp lý liên quan khi ly hôn là một trong những lĩnh vực luật mà chúng tôi có nhiều kinh nghiệm. Chúng tôi sẽ thực hiện việc bảo vệ tốt nhất quyền và lợi ích hợp pháp cho Quý khách.